ALEA NÖROTEKNOLOJI
Tavsu Nedir?
Günümüzde, biyoelektronik tıp, çeşitli hastalıklar için ilaç dışı bir tedavi seçeneği olarak giderek daha fazla ilgi odağı haline gelmektedir. Özellikle de akciğer-mide (pnömogastrik) siniri olarak da bilinenLatince’de ‘Gezen Sinir’ anlamına gelenVAGUS SİNİRİuyarılarak beyin ve beden işlevlerinin değiştirilmesi (nöromodülasyonu) son yıllarda özel bir ilgi kazanmıştır. Uzun yıllardır sara (epilepsi) hastalarına beyin pili ameliyatı denen şekilde cerrahi müdahale ile boyundaki vagus sinirine uyarıcılar takılmaktaydı ve dirençli epilepsilerde etkinliği, nöbet sıklığı ve şiddetini azaltmada %70-80 başarı göstermekteydi. Ancak zaman içinde anlaşıldı ki VAGUS SİNİRİ etkinliğinin dışarından uyarılarak arttırılması birçok hastalıkta faydalı olmakta veyaşam kalitesini iyileştirmektedir.
Vagus Siniri Uyarımı Hastalıklara Nasıl Fayda Sağlar?
VAGUS SİNİRİ, bedendeki en büyük sinirlerden biridir. Beyin sap kısmında başlar ve neredeyse karnın alt kısmına kadar iner. Bu yollar üzerinde yol alırken gırtlaktan kalbe, akciğerlere, mideye, bağırsaklara ve cinsel organlara kadar ulaşır. Bu ulaşma hem onların uygun ve ideal şekilde çalışmasını sağlamak içindir hem de onların çalışması sırasında çalışma şekillerini izleyerek beyne bilgi taşır. VAGUS SİNİRİ esas olarak %80 oranında duyusal bir sinir olduğundan, esasen tüm vücuda yayılmış mekanik alıcılar (mekanoreseptörler), kimyasal alıcılar (kemoreseptörler), ısı alıcıları (termoreseptörler) ve beden ortamlarının yoğunluğunu ölçen alıcılardan (ozmoreseptörlerden) kaynaklanan bilgileri izleyerek beyne biyolojik geri bildirimi iletir. Beyin de aldığı bu bilgiler üzerinden otonom olarak bedendeki işlevleri en ideal (optimum) şekilde sürdürmesi için uyaranlar gönderir. VAGUS SİNİRİ bunu bedende yapan en büyük ve en yaygın dağılımı olan sinir olması sebebiyle ikinci beyin olarak da adlandırılmıştır.
VAGUS SİNİRİ aktivitesi artışı sağlık, esenlik, rahatlama, kaygı-endişe-tetiktelikazalması, nabız azalması, nabız düzensizliği azalması, barsak hareketleri artışı, sindirimde rahatlama, kalp pompa gücünün daha güçlü olması, ağrı azalması, uzun ömürlülük, huzur, dengeli bağışıklık sistemi ve hatta empati gibi duygularla orantılı olarak ilişkilidir. Temelde VAGUS SİNİRİkendi kendine çalışan, OTONOM SİNİR SİSTEMİNİN iki parçasından biridir. Diğer kısmı SEMPATİK SİNİR SİSTEMİ denen kaçmaya hazırlık, adrenalin ve kaygı artışı, tehlikede tetiktelik, kas kasılması, kan basıncı artışı, adrenalin artışı, yerinde durmama gibi durumu sağlayan sistemdir. SEMPATİK SİNİR sistemi kısa süreli tehlike durumlarında yaşamda kalmak için gerekli ve elzemdir. Ancak bu durumunun SÜREKLİLİĞİ bahsi geçen durumlara bedeni devamlı maruz bırakma ile yorucu, sağlıksız ve ömrü kısaltıcıdır. Buna karşı koyan ise VAGUS SİNİRİ olur ve parasempatik sinir sistemini aktive eder. İkisi arasındaki ilişki geleneksel Çin Tıbbındaki YİN (karanlık)-YANG (aydınlık) dengesi gibidir. Bazı kişilerde bu denge SEMPATİK SİNİR SİSTEMİ lehinde seyreder ve VAGUS SİNİRİ etkinliği zayıf olur. Bu durumda VAGUS SİNİRİNİN etkinliğinin dışarıdan uyarılarak arttırılması dengeyi VAGUS SİNİRİ lehine çevirir. VAGUS SİNİRİ duyu lifleri, vücudun çevredeki ve bedendeki durumu izleyerek içsel dengeyi sağlar. Bunu uygun beyinsel (nörojenik), kaslar üzerinden (miyojenik), hormonal (endokrin) ve davranışsal tepkiler oluşturarak yapar.
taVSU Nedir?
taVSU, VAGUS SİNİRİNİN dış dünyaya açılan kapısına deri üzerinden özel uyarılar vermektir. VAGUS SİNİRİ beyin sapından cinsel organlara inerken, kulak kepçesindeki bir bölgeye dallarını gönderir. Bu bölge VAGUS SİNİRİNİN dış dünya ile temas ettiği tek noktadır. taVSU, Tranküteneöz (deri üzerinden) Auriculer (kulak kepçesi) VAGUS SİNİR UYARIMI’nın kısaltılmış ifadesidir.
taVSUNeden Kulaktan Uygulanır?
Dış kulak kepçesindeki özel alan, vücutta VAGUS SİNİRİNİN tek dış dünyaya temas ettiği dalının bulunduğu yerdir. VAGUS SİNİRİNİN kulak dalı, duyusaldır. Yani buradaki uyaranları geriye doğru beyin sapına taşır. Kulak kepçesi ve özellikle onun VAGUS SİNİR UÇLARI, çeşitli beyin fonksiyonlarını ayarlamak (modüle etmek) için güçlü bir doğrudan ağ geçidi haline gelir ve merkezi sinir sisteminin en uygun maliyetli cerrahi olmayan uyarılmasına imkansunar. Geleneksel Çin Tıbbında M.Ö. 100 civarında bile, kulak kepçesinin akupunktur uyarımı önemliydi. Çin Tıbbına göre “bütün damarlar kulak kepçesinde toplanır” olarak kabul edilirdi.
Mevcut kanıtlar, kulak akupunkturunun ağrı giderici (antinosiseptif) etkilerine bile kulak kepçesi VAGUS SİNİRİ dalının uyarılmasının aracılık ettiğini göstermektedir. Bu dal doğrudan beyin sapında VAGUS SİNİRİ merkezi istasyonuna (NTS'ye) ulaşır. Bu merkezi istasyondan yukarı beyin kabuğunun çalışmasına ince ayar verirken, aşağı doğru da beden üzerinde VAGUS SİNİRİ etkilerini güçlendirir. Anatomik açıdan, kulak kepçesindeki tüm VAGUS SİNİR lifleri, kulak kıkırdağı ile cilt arasında 1–1,5 mm derinlikte yer alır. Derinden siniri uygun şekilde uyarmak için belli sıklık ve genlikte elektriksel akımlar verilir. Bu akımların özellikleri farklı hastalıklarda farklı şekillerde olabilmektedir.
TaVSUHangi Hastalıklarda Fayda Sağlar?
Geleneksel olarak VAGUS SİNİRİ kulak kepçesi uyarımının ilk onay aldığı kullanım alanı ilaçlara dirençli epilepsidir. Bu onay daha önceden cerrahi olarak pil ile siniri uyarmanın kanıtlarının olmasından dolayı nispeten kolay kabul edilebilir oldu. Daha sonraları yapılan bilimsel araştırmalarla migren baş ağrıları, küme baş ağrısı ve felç sonrası kol güçsüzlüğünü azaltmada (2021) FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) onayı almıştır. Aşağıdaki liste, taVSU’nun faydalı olduğu hastalıkların genel listesidir.
• Epilepsi
• Kronik Migren
• Küme Baş Ağrısı
• İnme
• Kronik Depresyon
• Opioid bağımlılığı (Madde Bağımlılığı)
• Fibromiyalji
• Atriyal Fibrilasyon
• Kalp Yetmezliği
• Alzheimer
• LongCovid
• Otizm
• Anksiyete
• Astım
• Prader-Willi Sendromu
• Crohn Hastalığı
• Uyku Bozuklukları
• İnflamasyon
• Kognitif Bozukluk
• Kronik Tinnitus
• Kronik Hıçkırık
• İrritabl Barsak Sendromu
taVSUKullanıldığı Etkisi Görülen Diğer Hastalıklar
Yakın zamanlı yapılan birçok araştırma ile taVSU’nun kronik depresyon, kaybı bozukluğu, madde bağımlılığında, kas ağrıları ile seyreden fibromiyalji ve kronik diğer ağrılarda, otizmdeki davranış bozukluklarında, distoni denilen sürekli kas kasılması durumlarında, kalp ritim düzensizliği olanatrial fibrilasyonda, kalp pompası yetmezliğinde, kronik kulak çınlamasında (tinnitus), kronik hıçkırıkta, irritabil barsak sendromunda (barsak iltihabı), hafif ve ağır bunamalarda, bağışıklık sistemini güçlendirmede, Raynoud sendromunda, kronik sebebi bilinmeyen karın ağrılarında, kovid sonrası sisli beyin ve bağışıklık sistemini dengelemede, uyku bozukluklarında değişik oranlarda, özellikle ilaçlardan yararlanılmasının zor ve yetersiz olduğu durumlarda, iyileşmeler ve öznel iyi oluşları sağladığı ortaya konulmuştur.
Hasta Olmayan, Sağlıklı Kişilerdeki Faydaları
Birçok araştırmada sadece hastalık tanısı almış kişilerde değil, normal sağlıklı bireylerde de taVSU kullanımının esenlik, iyilik hissi, bellek, dikkati arttırdığı, zihinsel performansı iyileştirdiği ve problem çözme becerisini iyileştirdiği gösterilmiştir. Bazı araştırmalarda bu ve benzeri etkileri ile yaşa bağlı gelişen hafif unutkanlığın Alzheimer bunamasına dönüşmesini azaltabileceği öne sürülmüştür.
taVSUNasıl Etki Eder?
Temelde etki mekanizması, yaşamda kalma ve çevreye uyum göstermeyi sağlayan, içsel dengeyi düzenleyen VAGUS SİNİRİNİN yapay olarak uyarılarak öne çıkarılmasıdır. Her bireyin VAGUS SİNİRİ ile SEMPATİK SİNİR SİSTEMİ dengesi ideal olmadığı için sempatik uyarım yönünde kaymanın da birçok hastalık ile ilişkili olmasından. VAGUS SİNİRİ PARASEMPATİK yönünde ağırlık kazandırılmasıdır.
taVSU uygulamasında VAGUS SİNİRİ KULAK KEPÇESİ ‘ndenözel uyarıcılarla, belli sıklık ve genlikte uyarılır. Bu kulak kepçesi uyarımı, geriye doğru BEYİNDEKİ VAGUS SİNİRİ merkezine ulaşır ve buradan da iki yönlü bir ayrıma gider. İlki beyin sapından yukarı beyni uyararak beyine ideal çalışma düzeni verir. İkincisi beyin sapındaki merkezi çekirdekten aşağıya doğru yayılarak bedensel iyilik hallerini ideal düzeye çeker. Bu işlev sadece uyarının verildiği sürece değiştirilen çalışma düzeni olarak düşünülmemelidir. Uyarının uzun süreli uygulanması durumlarında hem insan hem de hayvan deneylerinde beynin sadece çalışmasını değiştirmediği, beynin plastik olan yapısını da değiştirerek (plastisite), VAGUS SİNİRİ cihazının, uyarımının kullanılmadığı zamanlarda bile kalıcı ideal seviyede çalışabilir düzende bir etki olmasını sağlamaktadır.
